• Rola przedszkola w wychowaniu i rozwoju małego dziecka

        •  
          „Wszystkiego co naprawdę trzeba wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu – o tym jak żyć,
          co robić, jak postępować, współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać,
          myśleć, marzyć i wyobrażać sobie lepszy świat.”
          Robert Fulghum
           
              Przytoczone powyżej słowa stanowią sens edukacji przedszkolnej, bo właśnie te umiejętności zdobywa dziecko w przedszkolu. Wiek XX zwany wiekiem dziecka, w którym poza szeregiem osiągnięć w dziedzinie nauk pedagogicznych upowszechnił  świadomość znaczenia przedszkola i jego istotnego wpływu na rozwój i przyszłe losy człowieka.
               Psycholodzy są zgodni, że od trzeciego roku życia dziecka zaczyna się okres zwany przedszkolnym. Dla większości dorosłych oznacza to, że trzylatek rozpoczyna edukację przedszkolną i że jest to korzystne dla jego rozwoju. Proces adaptacji dziecka czasami przebiega jednak inaczej, niż oczekują tego rodzice: zakłóca rytm życia rodzinnego, wywołuje strach u rodziców, rodzi szereg pytań (czy rzeczywiście jest to właściwa decyzja, czy nie za wcześnie?). Prowadzi to do zabrania dziecka z przedszkola i wytworzenia negatywnego obrazu placówki.
               Gdy dziecko rozwija się według normalnego rytmu, w mniejszym stopniu przeżywa dramat rozstania z najbliższymi. Dlatego warto dostrzec w nas, nauczycielach, sprzymierzeńców w wychowaniu i rozwoju dziecka. Dzięki naszemu zaangażowaniu i współpracy z rodzicami dziecko na pewno zaaklimatyzuje się w nowych, nieznanych warunkach. Kiedy już będzie czuło się bezpiecznie, gdy dostrzeże, że jego potrzeby mogą być przez panie przedszkolanki zaspokojone, zacznie w pełni korzystać z tego, co przedszkole mu oferuje – a jest to bogata oferta.
               Głównymi celami nowego programu wychowania i wyznacznikami pracy przedszkola są:
          • wielostronny rozwój dziecka,
          • monitorowanie, stymulowanie rozwoju psychicznego, emocjonalnego, społecznego, umysłowego,
          • kształcenie uniwersalnych umiejętności odpowiednio do fazy rozwoju dziecka,
          • udział w promowaniu opieki zdrowotnej uwzględniającej wczesne wykrywanie grup ryzyka zdrowotnego i społecznego,
          • konstruktywna współpraca między przedszkolem i rodziną (jedność celów i zadań),
          • spontaniczne i zorganizowane wychowanie dziecka realizowane przy współpracy z rówieśnikami i dorosłymi,
          • zabawa jako główna forma aktywności dziecka przedszkolnego – jej niezależny i twórczy charakter,
          • pomoc dzieciom w stworzeniu przez nie pozytywnego obrazu samego siebie (w tym szacunku dla siebie i innych) oraz w zrozumieniu i szanowaniu tych, którzy różnią się rasą, kulturą, sytuacją ekonomiczną.
           
               Każda placówka przedszkolna ma na względzie te cele i w oparciu o nie pełni funkcje: opiekuńczą, wychowawczą, dydaktyczną i diagnostyczno-terapeutyczną.
               Przedszkole wprowadza 3-latka w świat dotąd dla niego obcy. Przede wszystkim uczy go tego, że istnieją inne dzieci i ich potrzeby – zaczyna odbywać się proces socjalizacji malucha. Ponadto dziecko nabywa wiele innych umiejętności i wiadomości o otaczającym go świecie bliższych i dalszych znajomych. Nabywa umiejętności funkcjonowania w grupie rówieśniczej, kształtuje swoją osobowość, próbuje rozumieć i akceptować uczucia innych. Profesjonalnie przygotowana kadra pedagogiczna czuwa nad rozwojem dziecka, jego indywidualizacją, uznaje jego podmiotowość, na którą składają się czynniki takie jak: akceptacja indywidualnych odczuć, pomaganie w realizacji pomysłów dziecka, unikanie sankcji prowadzących do lęku, stawianie zadań na miarę możliwości dziecka, wyrobienie poczucia odpowiedzialności, kształcenie poczucia więzi społecznej i współodpowiedzialności.
               Powyższe elementy przedszkolnej kultury pedagogicznej i jej oddziaływanie powinny być przenoszone na wychowanie w rodzinie poprzez współpracę wychowawców z rodzicami. Rodzice zawsze mogą zasięgnąć obiektywnej rady, opinii dotyczącej rozwoju ich dziecka. Nauczycielka przedszkolna zna dobrze swoich podopiecznych, to ona stwarza odpowiedni klimat wychowawczy i dydaktyczny. Czasami jako pierwsza odkrywa szczególne zdolności dziecka i dąży do ich rozwijania i doskonalenia. Dostrzega również deficyty w rozwoju dziecka, a wtedy wspólnie z rodzicami stara się pomóc dziecku w jak najlepszy sposób.
               Praca w grupie odbywa się w oparciu o zatwierdzony przez MEN program nauczania. Dzieci nabywają wiedzę z kilku dziedzin, w szczególności treści związane z wychowaniem umysłowym, moralno-społecznym i estetycznym, na które składają się: działalność plastyczno-konstrukcyjna i wychowanie muzyczne, a także treści kształtujące pojęcia matematyczne i przyrodnicze. Nie bez znaczenia jest wychowanie zdrowotne i aktywność ruchowa prowadząca do harmonijnego rozwoju. Opiekunka na kilka godzin nie jest w stanie zaspokoić tych wszystkich potrzeb rozwojowych, gdyż nie posiada tak bogatej bazy dydaktycznej, jaką dysponuje placówka przedszkola, lub fachowego wykształcenia umożliwiającego rozwój wszystkich predyspozycji dziecka. W domu przede wszystkim nie jesteśmy w stanie stworzyć grupy rówieśniczej, w której nasze dziecko będzie się realizowało, nawiązywało przyjaźnie, uczyło rozwiązywać konflikty i nabywało umiejętności współżycia w grupie. Wszystko to odbywa się pod czułym, bystrym, życzliwym i wyrozumiałym okiem wychowawczyni, która swoją subtelną działalnością wspomaga rozwój dziecka.
               Przedszkole XXI wieku  stanowi laboratorium przyszłego człowieka. Dziecko jest bowiem nie tylko „symbolem przyszłości, ale jej reżyserem w nadchodzącej erze”.
               W przedszkolu dziecko w ramach zajęć dodatkowych zetknie się z językiem obcym. Tu nauczy się dobrych manier, rozwinie swoją osobowość i talenty. Wszystko to będzie możliwe dzięki współpracy obu środowisk: przedszkolnego i rodzinnego, a także dzięki traktowaniu przedszkola nie jako „przechowalni” na czas pracy, ale jako miejsca bliskiego dziecku i otwartego na jego potrzeby. Przedszkole wyposaży dziecko w potrzebne umiejętności umożliwiające rozpoczęcie nauki w zreformowanej szkole.
               Dlatego warto zapisać dziecko do przedszkola, spokojnie przetrwać okres adaptacji, nawiązać życzliwy, bezpośredni kontakt z wychowawczynią i obserwować postępy w rozwoju dziecka.
           
          Opracowała mgr Katarzyna Gacek
          ________________________________________
          Bibliografia:
          1. Materiały do nauczania psychologii, red. W. Wołoszynowa, seria II, tom 9, PWN, Warszawa
          2. E. Franus, Sprawdziany rozwoju dziecka od urodzenia do szóstego roku życia, NIK, Warszawa 1985
          3. J. Kopczyńska-Sikorska, Perspektywy rozwoju wychowania przedszkolnego w XXI wieku - wystąpienie z konferencji OMEP 2000 r.